10 mei 2023 – Wat meteen in het oog springt in het cv van Nico Kerver is de combinatie wiskunde en muziek. Zijn ‘officiële’ carrière begon hij als docent wiskunde. Totdat op een dag een brugklasleerling verzuchtte: wat moet ik met wiskunde?, en hij antwoordde dat je zonder wiskunde ook heel gelukkig kunt worden. Maar wat doe ik dan zelf nog als docent wiskunde? dacht hij. Waarna hij op een andere school de kans kreeg de muzieklessen te verzorgen.
Dát hij aanvankelijk docent wiskunde werd, en niet muziek, komt omdat hij, na vier studies geprobeerd te hebben, uiteindelijk koos voor de lerarenopleiding wiskunde, “omdat ik wist dat dat vanzelf zou gaan. Ik heb een natuurlijk talent voor wiskunde, altijd gehad, maar mijn passie is het zeker niet. Dat was muziek. Maar een muziekopleiding volgen, wilde ik niet. Ik wilde een hit scoren, geen muziekdocent worden.”
‘Ik ben goed in de boel opschudden’
Dat hij ten slotte toch muziekdocent werd, is een mooie illustratie van hoe het kan lopen in een leven, met een onderwijssysteem dat niet aansluit bij wat leerlingen in zich hebben, maar wat wij vinden dat ze moeten leren. “Ik had een school willen hebben die meer ruimte had geboden aan de eigen kracht van leerlingen, zodat ze kunnen ontdekken waar ze echt goed in zijn, waar ze iets kunnen toevoegen aan de wereld.”
Zijn eigen kracht bleek te liggen in aanzetten tot verandering. Dat ontdekte hij pas tamelijk laat. Een beslissend moment was de dag dat hij met zijn zoontje naar de school voor speciaal onderwijs fietste en ze onderweg een groepje pubers tegenkwamen die enorm veel lol hadden met elkaar. ‘Wanneer kan ik met mijn vrienden naar school fietsen?’ vroeg zijn zoontje. “Dat was een confronterende vraag,” vertelt Nico, “omdat ik me op dat moment realiseerde dat hij nooit met zijn vrienden naar school zou kunnen fietsen. Voor leerlingen als hij bestaan aparte scholen. Ik wist meteen: dit moet anders.”
Rond hetzelfde moment belde oud-collega Tjoerd Zweije hem op – Nico werkte zelf inmiddels als schoolleider op een vmbo-school – die vastliep in het onderwijssysteem en wilde sparren. Ze zijn lange wandelingen gaan maken in de Biesbosch waar het plan ontstond om zelf een school op te gaan richten, een school waar ze alles anders zouden doen. Zijn eigen rol in zo’n proces werd ook langzaam duidelijk: “Ik ben goed in de boel opschudden, mensen enthousiasmeren en inspireren. Ik kan goed de urgentie van een verhaal overbrengen en mensen aanzetten erin mee te gaan. Dat is de kunst: dat het niet iets wordt van mij alleen, maar dat er een groep mensen ontstaat met verschillende kwaliteiten die samen vanuit de juiste bedoeling een verandering tot stand willen brengen.”
Eindeloos veel koffie drinken
Hij zegde in 2021 zijn baan op en stortte zich volledig op zijn plannen voor een nieuwe school in zijn woonplaats Breda. Dat betekende in eerste instantie vooral: eindeloos veel koffie drinken met iedereen uit de Bredase onderwijswereld. Hij ontmoette veel begrip en enthousiasme: het werd tijd dat er een nieuw soort onderwijs kwam waarin kinderen niet meer vanaf jonge leeftijd gesegregeerd werden, en elkaar daarna eigenlijk nooit meer tegenkwamen. Maar iedereen zei ook: veel succes ermee, wij hebben het te druk. Na een jaar was er het initiatief om op twee woensdagmiddagen iets gezamenlijk te doen. “Dat schoot dus niet op. Ik besloot het anders aan te pakken.”
Hij verzamelde een nieuwe club mensen met wie hij aankondigde: er komt een nieuwe school! Dit riep meteen weerstand op in de onderwijswereld. Men zag het als concurrentie. Maar ze zetten door en besloten met ingang van schooljaar 2023-2024 te beginnen met een coachgroep van één dag per week voor jongeren van 12 tot 16 jaar. Van daaruit kan het verder groeien.
Een school als ‘community’
De naam van het initiatief: Bredagora, met de klemtoon op de ‘a’. De droom: een ontwikkelplek voor iedereen van 0 tot 18 jaar geïnspireerd op het Agora-concept dat tien jaar geleden in Roermond ontwikkeld werd door onder andere Sjef Drummen. Het moet een school worden als een ‘community’, zo open mogelijk, waar iedereen kan aanwaaien, ook al zit je misschien niet meer op school; met een ‘artist in residence’ en kleine bedrijfjes die zich er kunnen vestigen; en niet onbelangrijk: zonder kunstmatige knip tussen PO en VO.
Een andere inspiratiebron is Jitske Kramers verhaal over ‘Building Tribes’. We leven van oudsher in groepen waarin we ons thuis voelen, die ons beschermen en waaraan we loyaal willen zijn. We zijn geen solisten, maar leven en werken samen waardoor culturen ontstaan. Tribes ontstaan door relaties die we onderling aangaan. We verbinden ons met elkaar door te praten, te overleggen, ruzie te maken of te onderhandelen etc.
“Iedereen moet zich thuis kunnen voelen op Bredagora. Dat is nog wel een uitdaging, omdat de ontwikkelgroep nu nog vooral bestaat uit hoger opgeleide, ‘witte’ mensen. Het gevaar is dat vooral hún kinderen Bredagora gaan bezoeken. Niet-westerse culturen staan ook minder open voor vernieuwende onderwijsconcepten, dus daar is voor ons nog werk te doen. We willen zo breed mogelijk gaan werven, om te voorkomen dat we een exclusieve school worden voor ‘hoogbegaafde thuiszitters’. Al zijn die natuurlijk ook welkom.”
Building Tribes
De bedoeling is dus om klein te beginnen met jongeren van 12 tot 16 jaar die hun motivatie om te leren zijn kwijtgeraakt. In 2025 moet de volwaardige school haar deuren dan openen, is het plan, met een PO-groep 5 t/m 8 en VO van 12 t/m 16. “We willen in kleine eenheden of tribes werken, anders worden kinderen toch weer een nummer, en dat willen we niet. Uiteindelijk kan Bredagora uitgroeien tot een verzameling communities op meerdere locaties.”
En zijn eigen rol in het geheel? “Ik ben de initiatiefnemer en projectleider”, zegt Nico, “maar niet de baas. We doen het samen. Het is wel mijn taak op koers te houden, af en toe bij te sturen, maar we moeten voorkomen dat we terugvallen op de traditionele manier van organiseren. Bredagora wordt een echte netwerkorganisatie, in open verbinding met de stad. Zelf hoop ik vooral de inspirator te kunnen zijn.”